Σάββατο 31 Μαΐου 2008

Διδασκαλία της φυσικής ... πονεμένη ιστορία διηγώντας τη να κλαις.

Με αφορμή το άρθρο του φίλου Διονύση Μάργαρη που ανάρτησε στο blog του, αλλά και τη συζήτηση που ξεκίνησε εκεί, γράφω μερικές σκέψεις μου για τη σημερινή κατάσταση που επικρατεί στο μάθημα της Φυσικής (διδασκαλία και εξετάσεις). Θεωρώ ότι το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί και αντιμετωπίζουμε είναι πολύ βαθύ με πολλές προεκτάσεις στη δομή της κοινωνίας μας αλλά και στον τρόπο που έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε εμείς οι εκπαιδευτικοί αλλά και οι πολιτικοί μας.
H
κυρίαρχη φιλοσοφία στο μάθημα της Φυσικής (διδασκαλία + εξετάσεις) είναι να μαθαίνουμε στους μαθητές μας να λύνουν γρίφους και να τους εξετάζουμε στη δυνατότητα που έχουν να γράφουν τύπους, να λύνουν εξισώσεις, να βάζουν αριθμούς και να βρίσκουν αποδεκτά νούμερα. Αυτό θα έπρεπε να είναι το 1/4 ενός διαγωνίσματος Φυσικής και γενικά το 1/4 της διδασκαλίας μας σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Διότι απλούστατα βολεύονται όλοι. Βολεύει αυτούς που κυβερνούν και ταυτόχρονα βολεύει αυτούς που διδάσκουν.
Γ
ια αυτούς που κυβερνούν δε νομίζω ότι υπάρχει κάποια αμφιβολία: λιγότερα χρήματα για επιμόρφωση, για αλλαγή βιβλίων, για διορισμούς, για μισθούς εκπαιδευτικών και τόσα άλλα ακόμη = λιγότερη παιδεία, ώστε να υπάρχουν όλο και λιγότερο σκεφτόμενοι άνθρωποι (για το τελευταίο πια τείνω να γίνω σίγουρος).
Γ
ια εμάς τους εκπαιδευτικούς, τα πράγματα είναι επίσης ξεκάθαρα. Δε μαθαίνουμε την τέχνη της διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο, δεν εισαγόμαστε στην εκπαίδευση με αξιοκρατικό τρόπο, δεν αξιολογούμαστε από κανέναν, δεν επιμορφωνόμαστε ώστε να μαθαίνουμε νέες ιδέες και νέους τρόπους διδασκαλίας και τέλος τελματώνουμε στην καθημερινότητα και τη στασιμότητα με το γνωστό μότο: «Εγώ θα βγάλω το φίδι από την τρύπα;». Είμαστε ανεκπαίδευτοι στις καινούριες διδακτικές πρακτικές και δεν γίνεται καμία προσπάθεια για να αλλάξει αυτό από την πολιτεία. Έτσι όλα επαφίονται στον πατριωτισμό μας, ο οποίος φυσικά δεν είναι καθόλου αρκετός (κάποιοι μάλιστα ούτε αυτόν δεν έχουν). Πώς να είναι αρκετός όμως όταν κινείσαι στα τυφλά; Παίρνεις, διαβάζεις μερικά παιδαγωγικά βιβλία και γίνεσαι ημιμαθής και φυσικά κάνεις πολλά λάθη μέχρι να προσεγγίσεις κάπως το σωστό. Θα μου πείτε η δοκιμή βοηθά πάντα … ναι έχετε δίκιο αλλά σε άψυχα πράγματα και όχι στις παιδικές ψυχούλες και στα εφηβικά μυαλά.

Φτάνουμε λοιπόν στο ζητούμενο. Γιατί η διδασκαλία της Φυσικής γίνεται με τον τρόπο αυτό; Ας ξεκινήσουμε:
1
ον: Γιατί δε χρειάζεται επιμόρφωση σε νέες διδακτικές πρακτικές.
2
ον: Γιατί δε χρειάζεται εργαστήρια, άρα υλικοτεχνική υποδομή και προπάντων καθηγητές εκπαιδευμένους για να τα λειτουργήσουν.
3
ον : Γιατί είναι εύκολο να διδάξουμε με τον τρόπο με τον οποίο εμείς διδαχθήκαμε τη φυσική όταν πηγαίναμε στο σχολείο πριν 20 χρόνια. Σήμερα όμως, ο τρόπος αυτός έχει αποδειχθεί ότι είναι ανεπαρκής.
4ον :
Γιατί το σύστημα σε πιέζει να διδάσκεις ασκήσεις για να προετοιμαστεί ο μαθητής ώστε να γράψει καλά στις εξετάσεις, όποιες και αν είναι αυτές.
5ον :
Γιατί οι εκπαιδευτικοί στόχοι που υπάρχουν στα αναλυτικά προγράμματα είναι ουτοπικοί – ανεφάρμοστοι.
6
ον : Γιατί πολλά βιβλία είναι κακογραμμένα αλλά και όσα δεν είναι, έχοντας ο μαθητής και ο καθηγητής χάσει την εμπιστοσύνη τους σε αυτά, γίνονται δευτερεύον υλικό διδασκαλίας.
7
ον : Γιατί οι νέοι τρόποι διδασκαλίας χρειάζονται ανοιχτούς σε αλλαγές εκπαιδευτικούς αλλά δυστυχώς πολλοί από εμάς ούτε καν ενδιαφέρονται γι’ αυτές.
Και ίσως να υπάρχουν άλλοι τόσοι λόγοι που αν κάτσει κάποιος να σκεφτεί θα βρει να πει και να βροντοφωνάξει.
Κ
αι εσύ τι προτείνεις; Αυτό σίγουρα θέλει πολύ γράψιμο και το αφήνω σαν εκκρεμότητα. Σε μία επόμενη δημοσίευση θα τοποθετηθώ. Να πω όμως ότι πολλά βασίζονται στη νοοτροπία μας, τη διάθεσή μας και τη θέλησή μας για αλλαγές. Το βόλεμα δυστυχώς κοστίζει πολύ στην ελληνική κοινωνία.

2 σχόλια:

Διονύσης Μάργαρης είπε...

Μπράβο Γιώργο καλά τα λες.
Να μου επιτρέψεις να προσθέσω συμπληρωματικά δυο λόγια.
Και ποιος ενδιαφέρεται για να μάθουν τα παιδιά Φυσική;
1) Τα παιδιά; Και με τον τρόπο που τα διδάσκουμε γιατί και πώς να την αγαπήσουν; Όχι μόνο τη Φυσική, αλλά και τα υπόλοιπα μαθήματα; Ένα σχολείο σε πλήρη απαξίωση. Αλλά μόνο το σχολείο; Νομίζω ότι η κοινωνία μας τους λέει ότι άλλα πράγματα έχουν αξία και όχι η γνώση και η μόρφωση. Έρχονται σχολείο γιατί πρέπει να έρθουν, για διαδικαστικούς λόγους. Αν μπορούσαν να το αποφύγουν....
2) Οι γονείς; Να πάρουν το βαθμό τα παιδιά τους, να πάρουν και ένα πτυχίο και πάρα πέρα ελπίζουν. Σε τι; Μα ότι με τη βοήθεια μιας γνωριμίας, ενός πολιτικού, θα βρουν μια θέση του παιδιού τους (κατά βάση στο Δημόσιο).
3) Το κράτος; Μα κάθε κυβέρνηση έχει ορίζοντα την επόμενη εκλογή και πώς θα πάρει ξανά την εξουσία. Η εκπαίδευση είναι πολύ μακροπρόθεσμη επένδυση και ποιος ασχολείται με αυτά; Να βγει ο προϋπολογισμός με όσο γίνεται λιγότερα έξοδα.(Σήμερα στο Βαθμολογικό ανακοινώθηκε ότι όποιος Βαθμολογητής δεν συμπληρώσει 4 ώρες βαθμολόγησης το Σάββατο ή την Κυριακή δεν δικαιούται την αποζημίωση της αργίας... Μπράβο στον Γ.Γ του υπουργείου Παιδείας. Οικονομία πάνω από όλα και αφού δεν μπορούμε να την κάνουμε αλλού, στους καθηγητές. Να μην το παρακάνουμε, για 3 ώρες διόρθωση παίρνουν μέχρι και 15 ευρώ θέλουν και επιμίσθιο;) Λεφτά για την παιδεία... Το πιο σύντομο ανέκδοτο. Ακούστε τους πολιτικούς μας τι υπόσχονται σε κάθε προεκλογική περίοδο. "Η Υγεία και η Παιδεία..." Έχετε δει άλλους τομείς με τόση μεγάλη αδιαφορία εκ μέρους των κυβερνώντων; Και τι θα γίνει;
Μα έχουμε και ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, Ιδιωτικά Νοσοκομεία. Ρωτήστε να μάθετε τα ποσά που πληρώνουν οι Έλληνες από την τσέπη τους για ιδιωτική περίθαλψη.
Όσο για την παιδεία. Από πολύ μικρή ηλικία στέλνουμε τα παιδιά μας στα Αγγλικά, στο μπαλέτο, στη Μουσική... και μετά από λίγο στα Φροντιστήρια για τα μαθήματα που θα έπρεπε να μαθαίνουν στο σχολείο. Και κανείς δεν αντιδρά...
Το επόμενο βήμα, το παλεύουν χρόνια και φαίνεται να πλησιάζει η ώρα. Να επιτραπεί πάση θυσία και η ιδιωτική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Η εκπαίδευση βουλιάζει και το μόνο που έχουν να πουν είναι Τα ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ. Και οι δημοσκοπήσεις να δείχνουν την κοινή γνώμη (κάποιος την απεκάλεσε πόρνη) να συμφωνεί. Πληρώστε κόσμε!!

Unknown είπε...

Συμφωνώ φίλε Διονύση. Το βόλεμα της κοινωνίας συνολικά φτάνει το πράγμα στο απροχώρητο και μερικοί άνθρωποι που βλέπουν την ξεφτίλα αυτή φωνάζουν και φωνάζουν και φωνάζουν. Το κακό είναι ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται στα σημεία λήψης των αποφάσεων είτε είναι άσχετοι είτε δεν μπορούν να παλέψουν το ΤΕΡΑΣ και το αποτέλεσμα είναι περίπου τραγικό. Έχω πολύ λίγες ελπίδες για το αν οι αλλαγές που ίσως συμβούν θα φέρουν τον αέρα ανανέωσης στο μάθημά μας. Το πολιτικό κόστος των σοβαρών αλλαγών που πρέπει να γίνουν δεν μπορεί κανένα πολιτικό κόμμα με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα να το αντέξει. Για το λόγο αυτό είμαι πολύ απαισιόδοξος.