Σάββατο 26 Μαΐου 2012

Περί λάθους ο λόγος...


Σήμερα, μια μέρα μετά τις πανελλήνιες εξετάσεις στο μάθημα της φυσικής και οι συζητήσεις καλά κρατούν. Απογοητευμένοι συνάδελφοι, θυμωμένοι γονείς, στενοχωρημένοι  μαθητές και μέσα μαζικής ενημέρωσης που χαίρονται σε όλη αυτή την αναμπουμπούλα η οποία γι' αυτούς "πουλάει" εκπληκτικά. Φυσικά έχει αρχίσει και η "ανθρωποφαγία". Δώστε τους στο λαό να τους κρεμάσει στο Σύνταγμα, πρέπει να λογοδοτήσουν και άλλα σχετικά που μέσα στο θυμό και την απογοήτευση λέγονται  εύκολα, χωρίς έλλογη σκέψη. Ας δούμε τα πράγματα λίγο πιο νηφάλια, χωρίς την προκατάλειψη που μας έχει φορτωθεί όλα αυτά τα δύο χρόνια της κρίσης...
Το γεγονός ήταν πράγματι εξαιρετικά ατυχές, όπως και εξαιρετικά ατυχής ήταν και η αντιμετώπισή του από την ΚΕΕ 12 ώρες μετά, όπως και εξαιρετικά περίεργο ήταν το γεγονός ότι κανείς δεν έστειλε στην ΚΕΕ έγκαιρα μία ερώτηση για το επίμαχο υποθέμα Γ4. Σα να συνωμότησε το σύμπαν για να συμβεί. Γιατί; Σε τέτοιες καταστάσεις η αλληλουχία των λαθών και παραλείψεων είναι πράγματι εντυπωσιακή και δείχνει ανικανότητα του συστήματος να προβλέψει και να διορθώσει το λάθος εξ απαλών ονύχων, κάτι που θα του έδινε σημαντική αξιοπιστία. Σήμερα αυτή η ανικανότητα έρχεται να προστεθεί στην πολλαπλή ανικανότητα που εμφανίζεται στην κοινωνία, στο κράτος, στους θεσμούς κλπ και βαραίνει ακόμη περισσότερο στη συνείδηση όλων.
Μία προφανής λύση σε αυτή την ανικανότητα θα ήταν η ριζική αλλαγή όλου του συστήματος και εδώ βέβαια υπάρχουν ένα σωρό γνώμες προς την κατεύθυνση που πρέπει να δείχνει αυτή η αλλαγή. Επειδή όμως δε διαφαίνεται στον άμεσο ορίζοντα, πρέπει να γίνει κάτι άλλο πιο ουσιαστικό και απλό, τουλάχιστον για τις αμέσως επόμενες εξετάσεις.
Η διαδικασία επιλογής των θεμάτων είναι δύσκολο ζήτημα. Έχει τεράστια ψυχολογική επίδραση στους θεματοδότες και γίνεται συνήθως υπό συνθήκες που δεν ευνοούν την αντιμετώπιση αυτής της επίδρασης. Υπό το βάρος των προσωπικών στάσεων για την επιλογή θεμάτων (εύρεση πρωτότυπων θεμάτων κλπ) και της τεράστιας ευθύνης που αναλαμβάνουν οι άνθρωποι αυτοί, τα λάθη είναι αναπόφευκτα. Όποιος έχει δημοσιεύσει έστω και ένα κείμενο 10 σειρών σε χαρτί, καταλαβαίνει ότι ακόμη και αν κοιτάς επί 1 ώρα το κείμενο αυτό, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μη βρεις το λαθάκι που κρύβεται κάπου - πόσο μάλλον το λάθος που εμφανίστηκε στο θέμα Γ4 (το οποίο ήταν λάθος δεδομένων και ζητούμενων). Επειδή οι θεματοδότες είναι άνθρωποι, είναι φυσιολογικό να κάνουν λάθος και εντελώς φυσιολογικό να ξεφεύγει κάτι που σε εμάς, απ' έξω από το χορό που είμαστε, φαίνεται ανήκουστο. Και εδώ λοιπόν έρχεται η ευθύνη του συστήματος το οποίο δεν έχει προβλέψει αυτή τη σημαντική λεπτομέρεια!
Η βελτίωση της διαδικασίας είναι επιτακτική μέχρι να την αλλάξουμε εντελώς (όποτε και αν συμβεί αυτό). Δύο πολύ απλές και μικρές αλλαγές θα εξαλείψουν την περίπτωση τέτοιων λαθών.
Η πρώτη αλλαγή που πρέπει να γίνει είναι να υπάρξει προσπάθεια για εκπαίδευση των θεματοδοτών. Είναι γνωστό ότι οι θεματοδότες επιλέγονται τουλάχιστον 15 ημέρες πριν τις εξετάσεις (για να μην πω περισσότερες). Τουλάχιστον σε αυτές τις ημέρες μέχρι να γίνει η εξέταση, πρέπει οι άνθρωποι αυτοί να συμμετέχουν τουλάχιστον σε ένα σεμινάριο (για να μην πω σε περισσότερα) για την εκμάθηση των βασικών συνιστωσών έκδοσης ενός καλού διαγωνίσματος (που θα λαμβάνει υπόψη την ψυχολογία των μαθητών και άλλες παραμέτρους). ΝΑΙ, στο σεμινάριο πρέπει να συμμετέχει ακόμη κι ο πανεπιστημιακός δάσκαλος ο οποίος τις περισσότερες φορές είναι εντελώς εκτός κλίματος αφού δε συμμετέχει στο τι συμβαίνει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Δεν είναι υποτιμητικό γι' αυτόν, όπως ίσως κάποιοι θα σπεύσουν να σκεφτούν. Για να το καταλάβετε, πόσο εκτός κλίματος είναι, σκεφτείτε πως θα ήταν εσείς να βγάζατε θέματα για το μάθημα της Φυσικής της έκτης τάξης του δημοτικού σχολείου, χωρίς να είχατε σχεδόν καμία επαφή με το μάθημα αυτό!
Η δεύτερη πολύ απλή αλλαγή είναι ότι μετά την έκδοση των θεμάτων και πριν αυτά δοθούν στους υποψήφιους, χρειάζεται αναλυτική μελέτη και βελτιστοποίησή τους. Η διαδιακασία αυτή υπάρχει, αλλά πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά. Αυτή την εργασία πρέπει να την αναλάβει μία πολυπληθής ομάδα καθηγητών (τουλάχιστον 10) που να είναι πολύ έμπειροι στην έκδοση θεμάτων - διαγωνισμάτων.  Μαζί τους μπορεί να βρίσκεται και μια ομάδα σχολικών συμβούλων που θα βάζει και τη δική της πινελιά. Μπορούν να δουλεύουν όλοι μαζί ή ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο και να ελέγχουν τα θέματα τουλάχιστον για τα λάθη και την εγκυρότητά τους και σε δεύτερο βαθμό για τη φιλοσοφία τους και την αίσθηση που θα δώσουν στο μαθητή.

Πριν μερικά χρόνια βγήκε μία εγκύκλιος που απαγορεύει σε συγγραφείς βοηθημάτων να είναι θεματοδότες. Απόλυτα λογικό και κατανοητό. Τι είναι όμως εκείνο που απαγορεύει να βρίσκονται οι άνθρωποι αυτοί στη δεύτερη ομάδα ανθρώπων που θα συνεισφέρει στην εύρεση λαθών και παρανοήσεων; Όποιος έχει δημιουργήσει ασκήσεις - θέματα για την έκδοση βιβλιών είναι σίγουρο ότι διαισθάνεται πολύ εύκολα την ασάφεια και το λάθος. Ας το σκεφτούν λίγο πιο δημιουργικά οι υθύνοντες και ας δείξουν μία αλλαγή στάσης στον τρόπο που γίνεται η επιλογή της ομάδας των λυτών, ώστε να αποφεύγονται όσο είναι δυνατόν τέτοια λάθη.

Είναι πραγματικά λυπηρό να συμβαίνουν τέτοια πράγματα, ειδικά σήμερα που η εμπιστοσύνη της κοινωνίας στους θεσμούς είναι κλονισμένη. Φαίνεται ότι το σύστημα αυτό αποτυγχάνει και πρέπει να επαναξεταστεί συνολικά. Μέχρι τότε όμως ας συμβούν τουλάχιστον οι μικρές βελτιώσεις που απαιτούνται για να μην φτάνουμε στις σημερινές τραγελαφικές καταστάσεις...

16 σχόλια:

Διονύσης Μάργαρης είπε...

Μπράβο Γιώργο.
Συμφωνώ σε όλα.

Unknown είπε...

Φίλε Διονύση ήμουν σίγουρος ότι σκέφτεσαι τα ίδια απλά πράγματα. Μία ανοργανωσιά και έλλειψη κοινού νου έφερε και φέρνει πάντα τα λάθη που βιώνουμε σήμερα. Ας υποθέσουμε ότι το πάθημα θα γίνει μάθημα (αν και κρατώ καλαθάκι...)

Χρήστος Ελευθερίου είπε...

Τα θέματα φίλε μου Γιώργο δεν πρέπει να είναι θέματα μιας βραδιάς (σαν μία γυναίκα) αλλά θέματα μιας χρονιάς...

Δυστυχώς και η επιτροπή πήρε σαν τους πολιτικούς μας την πολιτική ευθύνη και έβαλε το κεφάλι της στο χώμα.Αν ήμασταν Ιαπωνία πιθανό να είχαμε πολλά "χαρακίρια" αλλά στην Ελλάδα έχουμε πολλούς ΕΛΕΦΑΝΤΕΣ...

Κατά τα άλλα συμφωνώ και επαυξάνω

Unknown είπε...

Δεν είναι κακό να είναι θέματα μιας βραδιάς φίλε και συναγωνιστή Χρήστο (άλλωστε όλοι μας βγάζουμε θέματα σε λίγο χρόνο αν τα έχουμε σκεφτεί πρωτύτερα). Εκείνο που έχει σημασία είναι η σωστή επεξεργασία τους εκ των υστέρων. Διότι αν εσύ βγάλεις θέματα για 20 παιδιά και έχεις κάνει λάθος μπορείς να το μαζέψεις μιας και είσαι στο φυσικό τους χώρο όταν γράφουν. Όταν όμως βγάζεις θέματα για χιλιάδες υποψήφιους, τότε είναι ντροπή να μην έχεις αναπτύξει όλα αυτά τα χρόνια την ασφαλιστική δικλείδα που απαιτείται ώστε να μην έχεις τέτοια προβλήματα και λάθη...

Unknown είπε...

Ζουμε στιγμες δυσκολες σαν χωρα και σαν κοινωνια!Πρεπει ολοι μας να βαλουμε τα δυνατα μας για το καλυτερο που μπορουμε να κανουμε και να δωσουμε.Οι απαιτησεις μας δεν πρεπει να ερχονται παντα εκ των υστερων!Ειναι το μονιμο προβλημα μας. Αφηνουμε το χρονο να λυσει προβληματα "η να δημιουργησει προβληματα!Θελω πραγματικα μεγαλες απαιτησεις απο την αρχη σε ολο το συστημα απο εμας προς τα παιδια και απο τα παιδια προς εμας!Μια δυναμικη ισορροπια,μια συνεχη αλληλεπιδραση σε ολα τα εμπλεκομενα μελη του συστηματος.Πρεπει ολοι μας να σταθουμε στο υψος των περιστασεων!Ειναι σημαντικο αυτο που κανουμε μην το ξεχνατε ποτε!!!Φιλε Γιωργο συμφωνω!

Κωστας Ψυλακος είπε...

Unknown=Κωστας Ψυλακος

Δασκαλάς Αργύρης είπε...

Γιώργο συμφωνώ ....αλλά πρώτα απ´ όλα πρέπει να "εκπαιδεύσεις" τον γκουρού να επιδέχεται εκπαίδευση....είναι τραγικό σε μια χώρα που διαλύεται και καταρρέει να συναντάς τόσες πολλές "βεβαιότητες"!!

Unknown είπε...

Έχεις δίκιο φίλε unknown!!
Μπορούσαμε να το είχαμε προβλέψει. Τόσα χρόνια τώρα γίνονται αυτές οι εξετάσεις. Αρκούσε μία μικρή "δημιουργική" σκέψη. Αν ενώσουμε όλοι μαζί τις δυνάμεις μας ίσως τα καταφέρουμε. Ας με καλούσε η πατρίδα μου να συνεισφέρω και θα έτρεχα αμοισθί για να το κάνω, όπως φυσικά το κάνουν ήδη από διάφορα μετερίζια και πολλές χιλιάδες συνάδελφοι εκπαιδευτικοί που νοιάζονται για το μέλλον των παιδιών μας.

Unknown είπε...

Αργύρη, άξιε συνάδελφε και φίλε, η προσπάθεια να κρατήσουμε αυτή τη χώρα όρθια πρέπει να ξεκινήσει από τους ανθρώπους που νοιάζονται γι' αυτήν και γνωρίζεις πολύ καλά ότι είναι πολλοί. Αφού φτάσαμε να θεωρούμε κάποιον γκουρού και να είναι στο απυρόβλητο, τότε είμαστε άξιοι της τύχης μας. Από δω και πέρα όμως πρέπει να αλλάξουμε. Ας το προσπαθήσουμε τουλάχιστον...

Δρ. Τίνα Νάντσου είπε...

Μπράβο για την ανάρτηση. Συμφωνώ απολύτως.

enippeas είπε...

"όπως και εξαιρετικά περίεργο ήταν το γεγονός ότι κανείς δεν έστειλε στην ΚΕΕ έγκαιρα μία ερώτηση για το επίμαχο υποθέμα Γ4"
Αν έχει κάποια αξία τώρα, πριν τις 11 και τέταρτο στο 34ο Β.Κ έδειξα στον συντονιστή φυσικών το γεγονός του απειρισμού της ενέργειας και το επιβεβαιώσαμε στον πίνακα. Ο άνθρωπος όπως μου είπε, έστειλε Fax κατευθείαν. Τώρα απο εκεί και πέρα δεν ξέρω πόσο γρήγορα είναι τα αντανακλαστικά της γραφειοκρατίας.

Unknown είπε...

Aπ' ότι φαίνεται τα αντανακλαστικά της γραφειοκρατίας ήταν εξαιρετικά αργά ;-).

chalkia είπε...

Φίλε Γιώργο θα συμφωνήσω κι ' εγώ με τα γραφόμενά σου.
Θα ήθελα να προσθέσω και κάποιους δικούς μου προβληματισμούς. Πέρα από την ακρίβεια και την ορθή διατύπωση των θεμάτων υπάρχει άν αντικειμενικό πρόβλημα "στανταρίσματος" των θεμάτων (αν υπάρχει τέτοιος όρος). Πρέπει δηλαδή να συμφωνήσουμε λίγο πολύ ποιο είναι το αποδεκτό επίπεδο δυσκολίας, το οποίο θα είναι γνωστό σε όλους τους συμμετέχοντες. Ίσως μια κουβέντα και από το Δ.Φ.Ε για την δημιουργία πρότυπων θεμάτων ή για τη βαθμολόγηση της δυσκολίας διαφόρων θεμάτων δεν θα ήταν άσκοπη.
Θέλω τέλος να επισημάνω ότι η επιδίωξη (από τους περισσότερους από εμάς ) για πρωτότυπα θέματα είναι λάθος. Αυτό οδηγεί σε ένα ατέρμονο κύκλο, αυξανόμενης δυσκολίας : εμείς αναζητούμε νέα θέματα για να διδάξουμε και οι εξεταστές ακόμα πιο πρωτότυπα θέματα για να εξετάσουν .

Unknown είπε...

Γειά σου φίλε Κώστα. Aκόμη οι υπέροχες αναμνήσεις του CERN μου έρχονται στο μυαλό ;-).
Κατά την ταπεινή μου άποψη, δε χρειάζεται "σταντάρισμα" του βαθμού δυσκολίας ενός θέματος για τρεις λόγους:
α) είναι δύσκολο να μπορέσει κάποιος να μετρήσει με ακρίβεια πότε ξεπερνιέται ή όχι ένα όριο.
β) ακόμη και αν τα θέματα είναι δύσκολα, αυτό ισχύει για όλους, άρα δεν αδικείται κανείς.
γ) η επιτροπή αποτελείται από ανθρώπους, άρα σκεπτόμενα όντα που συναισθάνονται πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι ένα διαγώνισμα. Άλλωστε υπάρχουν κανόνες γραμμένοι για το πως πρέπει να είναι ένα διαγώνισμα πανελληνίων εξετάσεων.
Ένας συνδυασμός των παραπάνω τριών λόγων αρκεί, πάντα κατά την ταπεινή μου άποψη, για να μην υπάρχει αυτό το πλαίσιο που λες.

Συμφωνώ όμως μαζί σου ότι η επιτροπή δε χρειάζεται να κυνηγάει την πρωτοτυπία, αλλά πρωτίστως την ισορροπία, η οποία χάθηκε φέτος κυρίως εξαιτίας του Δ ερωτήματος. Δηλαδή, αν θέλαμε να κρίνουμε τα θέματα για το επίπεδο δυσκολίας τους, εξαιρώντας φυσικά τις ασάφειες και τα λάθη που δυσκολεύουν περισσότερο έναν καλό μαθητή, τότε μπορούμε να πούμε ότι το Α) και το Β) θέμα ήταν στα πλαίσια που έπρεπε, το Γ4 έπρεπε να είναι πιο απλό και το Δ ολόκληρο πιο απλό από την αρχή του, μιας και βάζοντας κεκλιμένο επίπεδο και δύο ελατήρια έχεις χάσει το 80% της τεχνολογικής κατεύθυνσης. Θα μπορούσαν να βάλουν την άσκηση του σχολικού βιβλίου και να την παραλλάξουν. Και πάλι όμως τονίζω ότι τα θέματα είναι τα ίδια για όλους, άρα δε νομίζω ότι αδικείται κάποιος μαθητής...

ΑΝΤΩΝΗΣ Σ. είπε...

εύγε, φίλε μου, για την ψύχραιμη και σεμνή (μακριά από κομπορρημοσύνες) προσέγγιση

και να χαίρεσαι το κορίτσι σου, μέρα που είναι!

Unknown είπε...

Trele, σε ευχαριστώ για το σχόλιό σου, αλλά και για τις ευχές σου για τη σύζυγο ;-)